Longtemps la montanha foguèt sinonim d’espòrt d’ivèrn, amb la practica d’una disciplina reina: l’esquí de pista o esquí alpenc.

L’apogèu d’aquel periòde comencèt dins los ans 1980 amb l’accession massissa de la classa mejana al consum sens limits. Es lo moment que se multiplica las estacions de montanha, sempre mai impausantas e consumairas de tèrras (ostalariás, privatizacion dels terrens, etc.), un moment immortalizat pel filme Les Bronzés font du ski. Mas aquel temps sembla plan darrièr nosautres.

Dempuèi qualques annadas, e encara mai dempuèi la debuta de la pandemia, las estacions d’esquí se fan silenciosas. Al pè de las pistas, s’ausís nonmàs lo piuladís dels aucèls. Cal dire tanben qu’al moment del despart de la malautiá se faguèron remarcar. Doas estacions, Ischgl en Àustria e Courchevêl en Savòia, foguèron de fogals màgers de covid al mes de febrièr de 2020.

A cada confinhament, la barradura de las estacions es sistematica e pas per la sola rason que poirián èsser de fogals de covid. D’efièch, cada ivèrn, un nombre important de nafrats, mai o mens 150 000 segon l’associacion dels mètges de montanha, dintran dins los espitals mai prèps de las pistas (per exemple lo de Grenòble).

Comprenèm que s’agís pas d’agravar una situacion sanitària ja fòrça tibada.

Las consequéncias socialas son inquietantas per los que trabalhan en montanha, dins las estacions, d’aitan mai que s’agís sovent d’una populacion sasonièra pauc pagada. Per ara, las ajudas del govèrn mantenon lo sistèma mas aquò poirà pas durar totjorn.

Quals ensenhaments tirar d’aquela constatacion de crisi ?

Es acabat lo temps de la monoactivitat : esquí de pista cap e tot. Car en despièch de tot aquò, la montanha demòra frequentada. Un public de proximitat, mens afavorit, se retròba al pè de las davaladas per far de lièja, d’escorregudas en raquetas (que la venda arrèsta pas de pojar), tot aquò dins un esperit fòrça mai familial.

Cal saber que fins ara, la populacion d’esquiaires regulars èra compausada del 8% dels franceses e qu’aquest grop se fai de mai en mai vièlh sens se renovelar. D’efièch, los 48% dels joves interrogats sus çò que los fan somiar en montanha respondon qu’es lo plaser de contemplar los païsatges. Lo temps de las davaladas a fum de calhau sembla ben passat.

Fàcia a aquel desamor, las estacions an respondut en se lançant dins una espirala del totjorn mai per atraire de toristas sempre mai rics e mai luènhs. Construccions d’ostalariás de luxe, pojada dels prèses de totas las prestacions e servicis amb per consequéncia una deterioracion accelerada del domeni natural. Un modèl qu’es uèi a rendre son darrièr badalh, desvariat en mai d’aquò pel cambiament climatic. Los glacièrs demesisson lor superfícia, l’ennevament se redusís tanben. Entre 1971 e 2019, l’ennevament global a baissat d’un 5,6% cada an, siá un mes en 50 ans. Lo recors a la nèu artificiala o pòt pas tot, e de mai remplaça pas la qualitat d’una nèu naturala. La nèu artificiala es pas qu’una despensa de mai que se ven apondre a un sistèma economic ja en marrida santat, botat jos perfusion d’argent public dempuèi de decennis.

La pandemia mondiala de la covid ven benlèu finir de clavar l’ataüc d’un modèl economic e ecologic ja plan mal fotut. Podèm ça que la somiar d’un novèl usatge de la montanha, ecologicament mens destruseire, mai dobèrt socialament e economicament sostenible per los trabalhadors de la montanha.