Divendres, 7.9.2018 03h00
La lenga occitana es dessocializada per eradicacion politica per l’estat francés. Los locutors de lenga occitana (e bretona, basca, catalana...) patiguèron d’una discriminacion planificada. L’estat francés organizèt una politica d’adesion a una republica francesa monolingüa e centralizada.
Los mèdias fan passar lo messatge implicit que se los occitans coma los autres franceses son demest los mai rics del planeta,es gràcia al sistèma monolingüe e centralizat, en escondent que de païses federals o plurilingüas coma Soïssa o Finlàndia son encara mai rics.
Fàcia als mejans de l’estat francés per installar lo monolingüisme francés, los occitanistas perdèron la batalha financièra per mantener la socializacion de la lenga, e mai nos laissèron d’òbras culturalas e d’aisinas linguisticas que pròvan que i a encara un realitat occitanista uèi.
Gràcia a la realitat istorica de la cultura occitana mantenguda viva pels felibres e los occitanistas, i a encara un avenir possible per l’occitan se los occitanista s’adreiçan a la societat occitana, e francesa en general.
Prepausar una societat monolingüa occitana es un dreit e mai una demanda normala dins una democracia plurinacionala. Mas dins lo contèxt francés (e italian), non rescontrarà pas dins lo societat occitana d’uèi, de sosten sufisent per far votar de leis per arrestar la discriminacion de l’occitan.
Dins la societat occitana d’uèi, gaireben tot lo monde se sent francofòn. Lo projècte d’una societat ont caduna e cadun se pot enriquir de la lenga e cultura occitana en mai de sa lenga e cultura francesa pòt rescontrar un sosten o al mens la non oposicion d’una majoritat de la populacion. Sol aquel sosten o non oposicion pòt permetre d’establir un rapòrt politic sufisent per modificar las leis o las accions de las collectivitats localas per donar a l’occitan de dreits e de finançament comparable als del francés. D’una autre latz, per una vertadièra socializacion de l’occitan, cal establir d’espacis de normalitat monolingüa occitana dins totes los espacis publics.
Passarà la respelida de l’occitan per un projècte de societat que rescontre una adesion sufisenta per cambiar los equilibris politics, tal coma o foguèt per la non discriminacion dels protestants, dels josieus, e uèi dels musulmans, lo vòte de las femnas, lo divòrci, l’avortament, la depenalizacion de l’omosexualitat, los dreits dels andicapats, l’interdiccion del racisme...
Lo projècte que pòt convéncer una part sufisenta de la societat occitana ( e donc francesa) es lo d’una Occitània francesa (e italiana) amb una minoritat bilingüa occitana de plen dreit.
Aqueste projècte occitanista prepausariá dos grands cambiaments:
— l’oportunitat de valorizar los territòris occitans al nom d’una identitat istorica amb una volontat d’un desvolopament economic autocentrat. Es un projècte per totes los territòris periferics de França gràcia a un enfortiment de lor identitat e dels mejans de cada territòri, amb de mèdias locals e de poders politics e economics locals, amb l’espèr de mai d’emplecs locals pels nòstres enfants
— l’oportunitat de valorizar la lenga e la cultura occitana gràcia a la fin de la discriminacion de l’occitan (e de las autras lengas minorizada de França), amb lo dreit de parlar en occitan en tota circonstància, sens obligacion de passar a la lenga francesa. Cadun auriá lo dreit de parlar e contunhar a parlar en occitan, e mai en preséncia de francofòns. Aquel concèpte de non discriminacion linguistica es uèi tant dificil a admetre per la majoritat dels occitans qu’o foguèron lo de divorciar, d’avortar o d’èsser omosexual, mas es un dreit uman fondamental. Las activitats ont se parla sonque occitan (espòrt, bar, restaurant, emplec..) deuràn èsser tant normalas que las ont se parla sonque francés.
Lo projècte d’una Occitània biculturala francés/occitan (e italian/occitan dins la valadas) ont francés (e italian) e occitan serián de lengas egalas en dreit e dins l’espaci public es un projècte que pòt permetre d’organizar d’espacis de socializacion de la lenga occitana dins totes los recantons de nòstre país. Benlèu que d’un punt de vist occitanista es mens estrambordant que lo projècte d’una societat occitanofòna ont lo francés (e l’italian) serián de lengas segondas, mas es ja un projècte que demanda una adesion fòrta de totes. L’occitan i deu èsser una oportunitat suplementària per cadun e caduna, ont los que vòlon parlar occitan o poirián faire mentre que los que volrián demorar solament francofòns contunharián coma abans.
Uèi, sonque la val d’Aran poiriá bastir benlèu una societat occitanofòna dominanta ont lo castilhan e lo catalan serián de lengas segondas, tal coma lo catalan en Andorra.
Comentaris
8 de setembre 22.43h
Pecaire! nòstres cementèris son plens de concessions qu’arriban a lor tèrme e dont los locataris, mòrts de vielhum, an pas jamai entendut, comprés o parlat cap de dialècte occitan. Es plan trist, me dòl, cresètz-bò, mas es aital. Lo reviscòl de la lenga d’òc es impossible. Lèu degun aurà pas mai vergonha de la parlar.
Tot lo mond o sap.
Pasmens, se poirà escriure l’occitan, granda lenga de cultura, encara dins mila ans. Los trobadors e la literatura occitana dins son ensembl... Legir la seguida
Valora aquest comentari:
1
0
7 de setembre 21.18h
Analise realista.
Cal quittar de far d'occitan en se, per far totas mènas d'activitats correntas ambe d'occitan.
Se fa besonh d'activitats, que s'i trapan bèll nombre de parlants natius, çò's d'ancians, de retirats.
Son potencialament bilingües, que n'an pas l'automatisme de l'occitan o plus exactament del patés, mai ausit que parlat, mais pas jamais oppòusats...
De véser la caminada e la petanca...E mai se affinitats...
Attencíon, aquò's pas d'occitan d'escòla!
NB: cap de besonh de... Legir la seguida
Valora aquest comentari:
1
0
1
Comenta
Lo comentari es estat mandat corrèctament
2 comentaris
(5 vòtes)
En cargament
2 comentaris
Mandar
