Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

L’Armanhac (II)

Vicent Marqués · La bona taula

Vicent Marqués · La bona taula

Cosinièr e escrivan, presenta dins aquesta tribuna çò de melhor de la cosina populara occitana.

Mai d’informacions
A mièg sègle XVIII, l’armanhac començarà d’èsser conegut per son nom e, pel primièr còp, i aurà de cavistas que n’empliran qualque lòt en botelhas de veire. Gràcias a l’esfòrç dels armanhagueses e a la qualitat del produch, sa renommada aumentarà de mai en mai, mas serà pas abans passada la Granda Guèrra que vendrà vertadièrament famós. En 1909 se delimita la zòna d’apelacion d’origina, que se devesís en tres demarcacions: Bas Armanhac (que compren aquel parçan e qualques comunas de las Landas Pichonas, de Marsan, de Tursan e de la Ribièra Bassa), Tenarèsa (que compren lo parçan del meteis nom e una partida de Neraqués, Fesensac e la Ribièra Baissa) e lo Naut Armanhac, que compren lo País d’Aush e una partida dels parçans de Lomanha, del Gaure, d’Astarac e de la Ribièra Baissa. Lo Bas Armanhac produsís los aiguardents mai fins e de melhora qualitat, amb perfum e sabor de prunas secas, sedós e delicat; en Tenarèsa son pas tan fins, mas an mai de còrs e un perfum de violetas fòrça agradiu, del temps qu’en Naut Armanhac es un produch un pauc mai ordinari, que totun es fòrça bon tanben.
 
La fòla blanca, una varietat del picapol, es lo cep tradicional de la region, mas s’es lèu substituit pauc a cha pauc per d’autras varietats, a causa de la siá sensibilitat a divèrsas malautiás e autras circonstàncias. Uèi ne demòran encara, mas los que i predominan son, sustot, lo sant milion (tanben conegut per unhi blanc) e après, a fòrça distància, lo bacon, que sembla qu’es en regression. Lo cavista Leon Lafitte ne parlèt dins lo numèro de març de 1983 de la revista Cuisine & Vins de France:
 
“Lo bacon es lo mens fin dels quatre. Lo sant milion es mai fin, mas manca d’elegància. Lo colombar es mai fruchat, mas manca d’aròma. En çò que tanh a la fòla blanca, amassa totas las qualitats: finesa, elegància; a mon vejaire, es lo melhor adaptat al Bas Armanhac.”
 
Per contra, a Tenarèsa sembla que li va melhor lo colombar, mas la realitat es qu’aquela varietat ,amb la fòla blanca, s’emplega fòrça pauc (la darrièra representa solament lo 2% del total de la produccion).
 
Lo Naut Armanhac ne produsís solament lo cinc per cent del total. Lo gròs de la produccion se concentra en Tenarèsa e, sustot, en Bas Armanhac. Joan e Jòrdi Samalens, dins l’òbra citada adès, fan d’aquel parçan una descripcion idillica:
 
Prengam la rota de Laur Jusan a Borrolhan. Arribarem al mirador “del catalan”. Dempuèi aquel observatòri, l’agach embraça un païsatge sens limits. Al fons de grandas vals, los rius Dosa e Midosa serpentejan entre d’amplas pradariás copadas de boscatges de roires e de castanhièrs. Sus las primièras pendas, s’escalonan los camps de blat d’Espanha e de blat. Al dessús, sus las costièras francament inclinadas, la vinha. Ela escala fins al suc dels puèges cofats de bòsques de roires de fuèlhas escuras, contemporanèus dels druidas.
 
En fach, totun, solament lo Bas Armanhac fa usatge del drech a l’apelacion d’origina, las autras zònas meton sus l’etiqueta gaireben unicament “Armanhac”. De mai, i a lo “Grand Bas Armanhac” o “Grand Bas”, denominacion alegala o illegala (mas tolerada), que fa referéncia a un sosparçan considerat coma lo productor dels melhors aigardents e situat dins lo nòrd-oèst de la zòna d’apelacion d’origina “Bas Armanhac”.
 
Lo vielhiment, en barricas de roire nòvas, es essenciala. Segon la legislacion se pòt pas comercializar coma armanhac s’a pas almens l’atge d’un an. Mas arriban pas d’èsser vertadièrament bons fins qu’ajan passat dètz o dotze ans almens en contacte amb la fusta; es alavetz que començan d’aquerir lo còrs e lo tipic gost ranci caracteristic dels grands armanhacs. E a trenta o quaranta ans conven de los botar en botelha, perque se demòran dins la barrica començan de pèrdre de qualitat. Lo volum d’alcoòl minim (e mai usual) es del 40 %, e après n’i a tanben de 45 o 48.
 
L’aigardent jove a una color clara. Amb l’atge te pren una color daurada vièlha, fins a arribar d’aquerir de tonalitats d’un robin intens. S’òm imprimís a la copa un movement circular e après se daissa immobil, las gotas resquilharàn suavament per las parets coma las lagremas d’un dròlle; s’o fan pauc a cha pauc, lentament, s’agís d’un liquid amb una cèrta viscositat, çò qu’es sinonim de qualitat. Es çò que lo mond del país apèlan ’plorar plan’.
 
Lo tast se deu far dins una copa de veire transparenta en forma de tulipa, amb lo còl barrat. Se beure un aiguardent de vint o trenta ans, en avent calfat leugièrament la copa amb las mans, es una experiéncia que val lo còp d’ensajar, e mai vos calga gratar fòrça vòstra pòcha. Se pòt trapar d’armanhacs fòrça vièlhs, quitament de mai d’un sègle, d’autenticas relíquias, mas a prèses solament accessibles per de banquièrs e d’espècias vesinas.





abonar los amics de Jornalet
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris


I a pas cap de comentari

Escriu un comentari sus aqueste article