Bandièra01 1180x150: La Passem

Opinion

Òc-òc

Jusèp Loís Sans Socasau

Jusèp Loís Sans Socasau

Jusèp Loís Sans Socasau ei èx-president der Institut d'Estudis Aranesi-Acadèmia Aranesa dera Lengua Occitana (IEA-AALO)

Mai d’informacions
Eth dera consulta sus era independéncia de Catalonha seguís en marcha, damb mès dificultats, mès damb mès convenciment. Eth procès en favor dera consulta e dera independéncia èm en tot guanhat-lo, cada viatge èm mès, e un des moturs mès importants ei era constanta negativa deth govèrn espanhòl que provòque reaccions contràries as sòns propòsits.  Creigui qu’eth dia 9 de noveme anaram a votar. Era qüestion (es qüestion) en Aran seràn en occitan: “Vò que Catalonha vengue un estat: ÒC/NON”. E “en cas afirmatiu. Vò qu’aguest Estat sigue independent: ÒC/NON”. Vam a poder votar ena nòsta lengua, era independéncia de Catalonha. Vos imaginatz era emocion! Imaginatz es nòsti sentiments en moment de poder votar ena nòsta lengua, de poder-la emplegar entà un acte de tanta trascendéncia sociau, politica  e istorica? Sò convençut de que non artenheràn a carar-mos. Auem de valorar qu’enes tres darrèrs ans auem estat capables d’organizar ues manifestacions que pòden compdar-se entre es mès importantes dera istòria dera umanitat e qu’era logica parlamentària deth Parlament de Catalonha ei clarament favorabla ara consulta e que mès deth 97 per cent des Ajuntaments de Catalonha an dat eth sòn supòrt ath President Mas e ara convocacion dera consulta. E sustot cau auer en compde que çò que demanam ei sonque de poder expressar era nòsta opinion, ei a díder que demanam un comportament democratic, que mos vòlen negar. E er hèt de negar-mos-le, des der Estat espanhòl, hè qu’es files favorables ara independéncia s’incrementen de dia en dia. Ara era consulta ei suspenuda, preventiuaments, peth tribunau constitucionau espanhòl. Creigui qu’er entestament des catalans harà que maugrat tot, podegam votar de forma legau.
 
Podetz imaginar coma quede aguest pòble catalan se fin finau non se pòt expressar? Coma imaginatz ath pòble catalan: Umiliat? Silenciat? Crompat? Estacat? ... francament ara sonque podem votar! Eth vòte ei era nòsta expression!, e nosati ac haram en occitan.
 
E encara seguisqui escotant era expression des menaces e era incitacion dera pour: “s’ètz independents auratz de deishar era moneda der èuro”, “s’ètz independents auratz de deishar era Union Europèa”, “s’ètz independents demoraratz isolats”,  “s’ètz independents es estats dera Union vos seràn contraris”, “s’etz independents”... Era soleta causa que sabi ei que s’èm dependents eth futur non se mos aclare bric, s’èm dependents eth pervier des nòsti hilhs ei pòc clar e auram de renonciar a massa causes.
 
Non creigui qu’es auti estats dera Union Europèa e de d’auti endrets, se Catalonha vò èster independenta e inicie eth camin dera sua liberacion, non creigui que renóncien a reconeisher-la e a establir es relacions bilaterals de besonh entà obtier-ne, conjuntament, es beneficis economics e sociaus de besonh. Es qu’aué diden que non, es qu’aué dan supòrt ar Estat espanhòl, ei perque aué er estat espanhòl ei eth fòrt, eth solet referent, eth solet estat e Catalonha ei dependenta der espanhòl. Quan Catalonha sigue liura, i aurà dus estats e es auti estats voleran “barar damb era mès bèra”, damb aquera qu’apòrte mès beneficis, damb aquera que sigue mès rendibla. Ja en parlaram!
 
E concretant ena Val d’Aran. Se hè quauquui mesi i auie eth dubte e er imatge de qu’en Aran es causes èren confonudes, se se pensaue qu’eth supòrt ar Estat espanhòl ère majoritari, s’i auien propòstes de non votar, ara es causes an cambiat. Des nau cents ajuntaments que dèren supòrt ath President Mas eth passat dissabte dia 4 d’octobre, i èren es dera Val d’Aran. Era votacion enes Ajuntaments aranesi da supòrt ath dret de decidir e ath besonh de votar e de consultar ath pòble e a mès a incorporat un redactat particular que ditz dues causes:
 
1.- Reconeish que des dera restauracion dera democracia enquiath dia d’aué, era sensibilitat e eth compromís deth Pòble de Catalonha, a trauèrs deth Parlament de Catalonha, tamb era Val d’Aran, s’a manifestat  ena recuperacion de part dera sua istòria, era recuperacion des sues institucions, en foment dera lengua pròpia, ena creacion deth sòn autogovèrn e en mantieniment dera identitat.
 
2.- En aguest procès, demanen as institucions catalanes qu’agen en compde era votz pròpria d’Aran coma pòble diferenciat e territòri istoric e que se “Catalonha encète un nau camin nacionau, era Val d’Aran, entitat territoriau singulara laguens de Catalonha e realitat occitana dotada d’identitat culturau, istorica, geografica e lingüistica, defenduda pes aranesi ath long des sègles”,  pogue tanben daurir ua naua etapa a favor deth sòn estatus especiau entà garantir eth progrès sociau, eth desvolopament economic, eth refortiment democratic e eth foment dera cultura e era lengua pròpries.
 
Era Val d’Aran a clar qu’era sua libertat depen dera libertat de Catalonha.
 
E damb aguesti dus principis cada Ajuntament concludís en tot díder que s’engatgen a fomentar era participacion ciutadana en aguesta consulta. Aran da supòrt ath procès catalan ath temps que  reclame mès reconeishement pera sua istòria e pera sua lengua occitana
 
Ah! De 76 elegits que i a enes Ajuntaments aranesi, sonque un a votat en contra.
 
Peth moment eth tribunau constitucionau a suspenut preventiuaments era consulta, mès era insisténcia democratica de Catalonha, enes encastres legitims e legaus,  harà qu’eth dia 9 de noveme anem a votar.
 
Jo votarè ÒC-ÒC, per Catalonha e per Occitània. Pera Val d’Aran!

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Cristian FORMENT AGEN
2.

#1- Error dont m'excusi a Jusèp Loís Sans Socasau. Mon comentari èra pel"Discors ... (en dus actes)". Èi fèit una confusion dins la seleccion de l'article aprèp legir los dus papèrs.

  • 4
  • 0
Cristian FORMENT AGEN
1.

Un "papèr" salubre damb sa cara intelligentament exaltada, una frescor remendaira e edificanta dins nòstre univèrs tant espés a còps que se pòt privar de solucions.

  • 0
  • 1

Escriu un comentari sus aqueste article