Opinion
Brèva meditacion anticolonialista, o qual sèm?
Aquesta setmana, un lector m'a assabentat dins un comentari sieu d'un vèrb frequent en lenga anciana, mas mens en lenga modèrna: "somsir", que de diccionaris ortografian "sonsir" contra l'usatge medieval, çò'm par. S'espepissam l'article del Tresòr dau Felibritge de Mistral, nos avisam qu'es totplen polisemic. Ne serián sinonims de vèrbs tan desparièrs coma "engolir", "absorbir", "trepejar", o "rosegar". Lo Diccionari de l'Occitan Medieval en linha mençona, el, dos senses fondamentals: "aprefondir, submergir" e "destruire", "tuar".
Pel lector citat, seriam pas colonizats, mas somsits. Compreni son rasonament: nòstra civilizacion foguèt tan precòçament envasida jol pes dels apetisses del Nòrd, que podèm pas pus parlar de colonizacion mas d'una assimilacion gaireben totala a una autra cultura.
Mas que los mots serviscan pas per nos dissimular a nosautres meteisses qual sèm. Nòstra lenga, e la cultura que li es restacada, es una minoritat dins son pròpri país, e desconeissèm fins a quora poirem existir coma occitans. Resistissèm per poder existir, mas qual sap quant de temps encara poirem resistir?
De còps, aquesta desconeissença de qual sèm nos mena a d'estranhas luchas. Qui lucha per Israèl, qui lucha per Palestina; qui admira la Russia de Putin coma contrapoder a l'Occident, qui s'estima mai l'Occident que l'autre ten en òdi. Qui apara los arabis, qui apara los amazighs; qui s'identifica als curds, qui pensa que val mai lo regim dictatorial sirian que los Estats Units, mentre que son vesin pensa exactament l'encontrari. Qui porgís la man al migrant, qui lo vòl getar a la mar.
Es normal, e nieus san, que siam d'ideologias divèrsas, mas me pensi que çò que nos rend dignes es nòstra volontat de reparar una injustícia, la que nos empedís de parlar, d'escriure, de transmetre sens vergonha la lenga qu'aimam. Causissi doncas de denonciar totes los imperialismes e totes los colonialismes, d'ont que vengan, quinas que sián las nacions. Causissi de defendre lo secutat puslèu que lo secutaire, conscient pereu qu'amb l'istòria lors ròtles se pòdon inversar. Causissi de concebre un Mond ont totes los pòbles viscan en patz sens que d'estats o d'interèsses economics cèrquen d'impausar lor bon o marrit voler. Causissi d'èsser un utopista radical perque senti la conviccion que las utopias fan avançar l'umanitat.
Imaginem qu'Occitània aguèsse conquistat França, puèi aguèsse volgut espandir son empèri en Africa: luchariam pels dreches de totes, colonizats o ja somsits?
Portem un projècte global de libertat e de justícia.
Pel lector citat, seriam pas colonizats, mas somsits. Compreni son rasonament: nòstra civilizacion foguèt tan precòçament envasida jol pes dels apetisses del Nòrd, que podèm pas pus parlar de colonizacion mas d'una assimilacion gaireben totala a una autra cultura.
Mas que los mots serviscan pas per nos dissimular a nosautres meteisses qual sèm. Nòstra lenga, e la cultura que li es restacada, es una minoritat dins son pròpri país, e desconeissèm fins a quora poirem existir coma occitans. Resistissèm per poder existir, mas qual sap quant de temps encara poirem resistir?
De còps, aquesta desconeissença de qual sèm nos mena a d'estranhas luchas. Qui lucha per Israèl, qui lucha per Palestina; qui admira la Russia de Putin coma contrapoder a l'Occident, qui s'estima mai l'Occident que l'autre ten en òdi. Qui apara los arabis, qui apara los amazighs; qui s'identifica als curds, qui pensa que val mai lo regim dictatorial sirian que los Estats Units, mentre que son vesin pensa exactament l'encontrari. Qui porgís la man al migrant, qui lo vòl getar a la mar.
Es normal, e nieus san, que siam d'ideologias divèrsas, mas me pensi que çò que nos rend dignes es nòstra volontat de reparar una injustícia, la que nos empedís de parlar, d'escriure, de transmetre sens vergonha la lenga qu'aimam. Causissi doncas de denonciar totes los imperialismes e totes los colonialismes, d'ont que vengan, quinas que sián las nacions. Causissi de defendre lo secutat puslèu que lo secutaire, conscient pereu qu'amb l'istòria lors ròtles se pòdon inversar. Causissi de concebre un Mond ont totes los pòbles viscan en patz sens que d'estats o d'interèsses economics cèrquen d'impausar lor bon o marrit voler. Causissi d'èsser un utopista radical perque senti la conviccion que las utopias fan avançar l'umanitat.
Imaginem qu'Occitània aguèsse conquistat França, puèi aguèsse volgut espandir son empèri en Africa: luchariam pels dreches de totes, colonizats o ja somsits?
Portem un projècte global de libertat e de justícia.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#8
Segur degun se ditz occitan.
N’i a que sabon pas quitament çò qu’es e n’ai encontrat mai d’un !
D’autres acceptan lo terme occitan, mas per elis es quicòm de vielh, quicòm d’un còp èra, ara son francés. La lenga occitana, enfin lo patès, lo troban plan polit dins las campanhas, que lo nombre de locutors demenesisson s’en trufan tanben, es una vielha lenga, enfin mailèu un patès. Puèi sabetz lo patès aquò cambia d’un vilatge a un autre, lo mond se pòdon pas comprener : aqui dison faudal enlà dison davantal, es pas possible. Lor pòdes explicar qu’es çò meteis dins totas las lengas del mond, amb exemples, te creson pas ! E atal de cotria tornan prener totis los arguments de la tresena republica. Lo francés lenga de la lutz, lenga universala, la mai polida lenga del mond…… e vira molin !
E de l’occitan n’en sabon qué ? qualques mots, tres parelhs d’insultas e n’i a pron !
Vos asseguri es vertat dos meses son pas passat que o visquèri aquèla situacion.
Tanben i a un trabalh d’explicas d’argumentacion qu’es de far e que foguèt pas jamai fach, o lo qu’es estat fach es longanha de tròp de legir. Lo mond an pas lo temps de legir, an pas l’envetja de se copar lo cap amb d’explicas que prenon temps.
Lo jòc es argument contra argument e contra argument.
Al sègle de l’imatge qu’un imatge balham de lo que se ditz occitan me sembla que i a plan causas a bastir, tant coma a desquilhar.
Per una mager part del mond l’occitan es lo vièlh paisan ambe lo beret, e per ma fé d’unis occitanistes cabussan d’en plen a sostenir aquel imatge qu’es lo retrach d’un mond vièlh a man de dispareisser.
lo jove el porta de « jeans » un « sweat » de « nikes »que dison « léouis, souit » « naik », part que se ditz « livaiiisss », « souèèèt », e naiiiikii ! (alavetz l'as crompat lo livais? )
òc ben vertadièrament qu’un imatge balhem, qu’unas explicas detalhadas podem balhar, qu’unis arguments, atal còp sec lo d’aquòs qu’esquissa e que far son camin.
Rasseguri En Barceló es pas ambe « colonizacion » tanpauc, nimai lo carreg d’un projècte global !, mas a lo drech d’o pensar, tanplan coma iò lo contrari.
Atal mon vejaire.
Le problèma es que degun se ditz occitan e pas mai que meridional, sonque una minoritat d'occitanistas, que fan pas pòple,ailas.
Dínquias a l'accent que se passa pas mai en familha...
Assistem an un procès d'in[h]ibicion mai o mens conscient.
#5#6
Orres errors :
Lo comtat de tripòli (1102-1189) conquist per Raimond IV, lo sol estat latin d’orient ont se parlava occitan…
Raimond IV i moriguèt en 1105 al castel del mont pelegrin dins lo comtat de tripòli auèi al liban
E anfós Jordan Raimond V que i nasquèt (1103-1148) pecaire del, es per aquò que s’apelava Jordan d’aqui que fuguet batetjat dins lo « jourdain » e que se moriguèt lo paure d’el a Cesarée auèi en israel.
Puèi aprep tota la linhada sortida de la genicea mondina…
#5 Plan vist, plan dit e plan sentit. Totun, i aguèt un comtat de Tripòli, me semba…
Aquell qu'es contra l'exercici del poder sus les autres es anarquista.
De vèser l'anarquisme en Catalonha e Aragon.
Catalonha e Occitània an pas jamai conquist nimai colonizat endacòm, que son saique de natura anarquista.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari