Opinion
"París ten mon còr dempuèi mon enfança"
A Joan Daniel Bezsonoff.
Longtemps, auriái pogut dire coma Miquèu de Montanha dins sos plan coneguts Assages que "París ten mon còr dempuèi mon enfança", coma encara o podèm legir sus una estatua que lo representa assetat. Coma el, que prefigurava totes los occitans d'uèi afeccionats de França e de sa cultura, me sentiái francés per aquela vila, e l'admiravi coma tantes an aprés a l'admirar.
De fach, vos ai de confessar que li devi fòrça. I faguèri, d'efièch, mas umanitats, del Quartier Latin estant, mas en viatjant fins a l'universitat de Nanterre, per passion dissidenta e esquerrista. Sens París, coneisseriái pas grand causa del cinèma; sens París, ma passion de las lengas seriá estada benlèu mai flaca, que sovent fulhetejavi de metòdes de lenga o de diccionaris dins la librariá Gibert Jeune, e a l'INALCO m'inicièri a l'inuktitut, coma i auriái pogut aprene lo nahuatl, lo quíchoa o una lenga africana. Pertot, i aviá de libres, a la bibliotèca Saint-Geneviève ont trabalhavi de ser per i legir de Platon, al Centre Pompidou ont estudiavi lo dimenge, o dins las librariás del Boulevard Saint-Michel.
Amb lo temps, finiguèri que comprenguèri que la vila s'èra enriquida de l'empauriment de territòris, e que l'Estat que m'i identificavi aviá comés e cometiá fòrça injustícias envèrs de pòbles e de culturas mespresadas e escondudas. Totun, cresi d'aver pas quitat de l'aimar: m'a donat los espleches e los mejans intellectuals de me distanciar d'ela, e mai de l'aborrir. A l'Ostal de la Cultura Yiddish, ont representavi Jornalet, un occitan venguèt charrar amb ieu en lenga nòstra.
París, teniás mon còr durant ma joventut. Mas sens te voler crussir lo còr, la maduretat m'a virat devèrs Barcelona. Ela me daissa èsser qual soi.
Longtemps, auriái pogut dire coma Miquèu de Montanha dins sos plan coneguts Assages que "París ten mon còr dempuèi mon enfança", coma encara o podèm legir sus una estatua que lo representa assetat. Coma el, que prefigurava totes los occitans d'uèi afeccionats de França e de sa cultura, me sentiái francés per aquela vila, e l'admiravi coma tantes an aprés a l'admirar.
De fach, vos ai de confessar que li devi fòrça. I faguèri, d'efièch, mas umanitats, del Quartier Latin estant, mas en viatjant fins a l'universitat de Nanterre, per passion dissidenta e esquerrista. Sens París, coneisseriái pas grand causa del cinèma; sens París, ma passion de las lengas seriá estada benlèu mai flaca, que sovent fulhetejavi de metòdes de lenga o de diccionaris dins la librariá Gibert Jeune, e a l'INALCO m'inicièri a l'inuktitut, coma i auriái pogut aprene lo nahuatl, lo quíchoa o una lenga africana. Pertot, i aviá de libres, a la bibliotèca Saint-Geneviève ont trabalhavi de ser per i legir de Platon, al Centre Pompidou ont estudiavi lo dimenge, o dins las librariás del Boulevard Saint-Michel.
Amb lo temps, finiguèri que comprenguèri que la vila s'èra enriquida de l'empauriment de territòris, e que l'Estat que m'i identificavi aviá comés e cometiá fòrça injustícias envèrs de pòbles e de culturas mespresadas e escondudas. Totun, cresi d'aver pas quitat de l'aimar: m'a donat los espleches e los mejans intellectuals de me distanciar d'ela, e mai de l'aborrir. A l'Ostal de la Cultura Yiddish, ont representavi Jornalet, un occitan venguèt charrar amb ieu en lenga nòstra.
París, teniás mon còr durant ma joventut. Mas sens te voler crussir lo còr, la maduretat m'a virat devèrs Barcelona. Ela me daissa èsser qual soi.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Lo racism, lo paternalim e l'arrongància de Paris la victoriosa per la "province" vençuda e asservida son estranhament atèunhats per pas dire escafats d'aquel panegeric parisenc. Es gaireben de negacionism. Quin contrast amb los esmovents testimoniatges de #6 e #7 !
7#
un país de monde crudèus , orgulhós, arrogants .
Drolleta, avèvam cosins exilhats a Paris , e lo pair los anava visitar pro sovent , e me hasèva seguir per conéisher la familha, me disèva ….. e Paris la miravilhosa !
Eh ben , jo, lèu hèit , Paris ne m'agradèt pas , pas briga ! Lo monde en las carrèiras , en las botigas se trufavan de mon accent , de mon biais de parlar , de prononciar los mots, se'n arrisèvan de mon "parlar damb las mans ''. "Comique", "vulgaire" , aquò's çò qu'èri , e me leiçonavan per parlar "comme il faut" , prononciar "correctement" etc... etc... "On ne dit pas " je vous prie" , on dit "s'il vous plait ! ". "Elle a dit " j'aide à quelqu"un ", ah ah ah ah ! " , "ah la petite provinciale !" E tutti quanti …. Èri sonque una drolleta, lavetz se cresèvan autorizats . Mèi d'un còp , ne plorèri.
Lavetz, los musèus , la Tour Eiffel , e lo demei …. , rai ,rai, rai ! Per jo , èra en un país de monde crudèu , orgulhós , arrogant .
Bonjorn,
O cal dire, qu'es un constat, Paris ofrís maites possibilitats de formacion per se realisar? o s'en sortir ? . I a pas una vila dins França que se tròba a n'aquel nivèl d'ofèrta . Sens se poder comparar ambe lo percors prestigiós de Barcelò, ieu o pòdi afortir.
I a viscut dotze annadas. Foguèri près coma obrièr tot en bas de l'escala a la sortida d'una escòla de formacion/de mestièrs EDF (clavadas dempuèi) e mandat a Paris, vist qu'i aviá pas cap de plaça liura dins mon país d'Avairon. Mas qu'a l'epòca èra pas mon país Occitània mas Avairon... E "montèri" sens me socitar de ren. Te serà totjorn possible de davalar, sufirà d'emplenar de formularis me diguèron.. Mas tre arribat comprengueri que veniá de me far colhonat. E sus tota la linha. Salari, vida e tot lo demai
Primièr salari lo primièr de genièr 1967 : 70 000F. Prètz d'una cambra de 12m2 20000F. Una ora e mièja de metro, que pudís a toat, per anar al trabalh Pòrta de Clichy- Tolbiac e tornar lo ser cansat. Cantina lo mietgorn per 20000. Cal manjar lo ser encara. Fin finala podiái a pron pena me pagar un cafè en terrassa cada jorn. La sola distraccion! E aviam lo privilègi de trabalhar del diluns al dissabte mietgorn e òc èra pas la setmana de quaranta oras. Impossible de crompar de vestits, o de convidar una filha dins una aubèrga, o dins la cambra, que caliá plegar la taula per dubrir lo lièch.
Aquò's atal que descubrigueri qu' èrem de milierats de provincials enganats dins la trapèla de la vila del lums, lo raisve del Cafe de Flore, de las nuèches de foliá a Saint Germain, las filhas de Pigalle, teatre, cinéma, levat qu'èra pas per nos. Ieu i vesiái pas que de comedia, de monde artificial.
Alara emplenèri un fum de formularis per mutar, mai de quaranta. Sens cap de resulta.
Que lo sistèma es rusat. Qu'a pron pena arribat te dona d'avançament, o pas gaire subretot nivèl paga, mas que te tròba subre classat, per comparason ambe los companhs de Provença. Alara quand davalava a Rodès per exemple veire lo tipe del sindicat, o te disiá clarament: "que vòls, cal causir lo bistec o lo solelh" . Que lo tipe s'imagina que te passa las seradas al Lido, al Molin Roge al teatre .. Mas en realitat lo primièr vengut, lavaire de vitres, servicial al cafè se gagnavan triple e mai. Me demorava pas qu'a demissionar, jogar lo "bougna" , o assachar de tornar prene las estúdias.
Aquò's atal que me causiguèri de me cercar (sens tròp I creire) de corses per trapar un nivèl BTS, (que partissiái de bas) , per me poder presentar a un concors que capitèri , e que constatèri, qu' i aviá a Paris una quantitat incresible de corses, de possibilitats, e maite professors de primièra borra, afogats de partejar son saber.
Alara me diguèron : avètz capitat. Paris permés de se realizar, de s'espandir.
Mas perqué planhi los qu'an degut s'i passar la vida, per s'escapar tres setmanas d'estiu, o sonque a la retirada,los qu'aimavan la pesca, la palomba, los campairòls, la natura, la vida d'aquel país ...
Ieu fugiguèri la capitala, es lo mot que me ven, fugida, cochat de tornar trobar Occitània de mon enfança...
França es pas un país policentric coma de nombroses mai.
Le parisicentrisme es un fait que passa las frontièiras fa longtemps.
París concentra la quasi-totalitat de mejans de la reeissida,e es una enòrma pompa de fric.
Ella nos fourrupa la sang...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari