Avèm fins ara pausat la question dau militantisme, de son ròtle, de seis amiras, e tanbèn de l’avenir de la question occitana dins un monde cada jorn mai desoccitanizat. Lo moviment occitan a sachut cambiar per se renovelar lòng dau sègle 20en. Dins un mond que la question dau luèc, dau territòri, dau sòu, i es talament importanta, me sembla qu’avèm quicòm de dire, una vòtz de far ausir.
 
Aquò significa pasmens una causa: far de politica. Se repolitizar. Anar a l’encòntre de la volontat de l’occitanisme deis annadas 80 de desseparar cultura e politica, qu’aquela desseparacion mena drech a la depolitizacion dei nòvas generacions militantas tau coma l’avèm estudiat amb Sara Brennan dins lo relarg tolosenc.
 
Voudriáu doncas argumentar que se l’occitanisme dèu contunhar coma aurre que coma un passatemps, pòt pus mantenir la distinccion entre aspects politics e culturaus. Vesèm ben coma dins lo mond de uei se pòdon pus mantenir de distinccions binàrias coma natura/cultura, sciéncias de la natura / sciéncias de la societat; coma lo fach de repensar lo mond a l’èra de l’Antropocèna, de pensar en quau ne’n fai partida o non, umans mai tanbèn bèstias e plantas, invalida lei dicotomias qu’aviam costuma de pensar coma naturalas.
 
Se nos metèm a ligar tornamai la lenga amb lo sòu, l’espaci, seis ocupants, ven impossible de fach de desseparar una activitat culturala d’una activitat politica: la cultura, es ren qu’un domani artificialament desseparat dau Monde, e de fach tota activitat dicha culturala es politica, estent qu’implica de prepausicions e de chausidas colectivas. Per o dire autrament, un occitanisme culturau dins nòstre monde de uei, es un hobby, e probable que n’a pus per longtemps. Es doncas temps, çò me sembla, de tornar ocupar lo politic en massa. Mai evidentament la question vèn ara: de qu’es lo politic? E un còp de mai, en qué pòt èstre politic, l’occitanisme?
 
Per respòndre a la question dau politic, me voudriáu virar vèrs dos ensèms de teorias. La premiera, vèn de l’antropologia contemporanèa e assaja de repensar lo politic non pas solament coma la gestion dei ressorças qu’avèm, sa produccion e sa distribucion, mai coma relacion. Dins un article de 2013, l’antropològa Fabiana Li prepausa per exemple un analisi de son terrenh a l’entorn de la question d’una montanha au Peró. Mòstra coma de reconfiguracions ideologicas e ecologica permetan de pensar una montanha amenaçada per una entrepresa miniera non coma un ensèm de ressorças d’esplechar, mai coma un èstre politic que permèt de crear de liames nòus entre ecologistas, indigenistas, glèisa catolica e populacions localas.
 
Capitar de pus pensar lo monde coma fach de causas a nòstra disposicion, es ja pensar autrament. Avèm agut tendéncia, d’un meme biais, de pensar lo lengatge e lei lengas coma de ressorças per la comunicacion, de causas qu’aviam o qu’aviam pas, e que leis aver o non permetriá de ierarquizar lo monde. Qu’aquela dimension existisse, segur. Es çò que Bourdieu apelava lo mercat lingüistic. Emb’aquò, coma la montanha, 150 ans d’occitanisme an fach de l’occitan una entitat que pòt tanbèn mobilizar, que permèt d’assemblatges d’umans qu’existirián pas sensa ela. Es dins aqueu liame que la dicha “cultura” es mai que mai politica: recampa, e recampa a l’entorn d’entitats — la lenga occitana, e un luèc, un biais de viure l’espaci.
 
 La seconda teoria vèn dau filosòf Jacques Rancière. Dins son libre Aux bords du politique, explica que per eu fau destriar tres nocions distinctas: lo politic, la politica, e la policia. La policia, es la fonccion generala deis estats: l’organizacion, çò escriu, deis colectius e dei ierarquias, e nòstre consentiment a aquela organizacion. Es, se volètz, çò que fai un govèrn. La politica, es per Rancière la demanda d’egalitat, lo moviment contrari a aqueu de policia. La politica, es çò que fasèm quora demandam l’oficialitat per l’occitan; es tanbèn çò que fèm, estent l’estatut minorizat de l’occitan, a cada còp que durbèm la boca per parlar en oc. Lo politic, dins aquela configuracion, es lo rescòntre entre la politica e la policia. Es aqueu moment quora sorgís la politica e que s’acara a la situacion de fach. Es lo moment que disèm: vaquí lo mond que volèm, e o volèm perqué portam quicòm d’especific.
 
Aqueu quicòm, es a debatre. Es pas question de prepausar mai una autra forma de policia. Emb aquò, sensa aqueu pensament, siam condemnats a una vision gestionària de la politica, comprés d’una politica dicha lingüistica — una politica de desparticion de ressorças per de “projècts”, e la limitacion dau camp dau possible a una distribucion de subvencions. Li vau tornar dins un moment.
 
Tornar imaginar una societat que seriá occitana, vaquí pasmens una tòca interessanta, luenh d’aquelei logicas gestionàrias. E me sembla que lei catastròfas actualas, viralas o ecologicas, son lo biais per l’occitanisme de tornar pensar a l’An 01 que cantava Martí :