Diluns, 5.3.2018 03h00
Presentacion simplificada per los començaires
Lo vèrb irregular dar coexistís amb lo vèrb regular donar. Totes dos an lo meteis sens.
Donar es un vèrb regular de la 1a conjugason que pausa pas ges de dificultat d’aprendissatge. Dar es un vèrb irregular de la 1a conjugason que demanda mai d’esfòrç de remembrança.
Dins una presentacion rapida e simplificada, es possible de dire que lo vèrb donar es l’usatge occitan majoritari quand dar es l’usatge occitan gascon. Es bon d’o presentar ansin a de personas que començan d’estudiar la lenga.
Reparticion dialectala dels usatges frequents de dar e donar
En realitat, tanlèu passar a un nivèl mai avançat, se vei qu’aquesta reparticion es pas sistematica. Qualque usatge de donar se pòt trobar en gascon, qualque usatge de dar se pòt trobar dins los dialèctes non gascons.
Dins la màger part dels dialèctes, en defòra del gascon, se ditz en general donar. Lo vèrb dar i es tanben conegut mas es arcaïc e rar.
Totun l’usatge vivaç de dar si que rèsta possible en provençal e vivaroalpenc, dins qualques cases ben precises.
(1)
En provençal se ditz puslèu donar a totes los tempses, mas dar se pòt utilizar facilament encara:
— al futur: donarai, donaràs, donarà, donarem, donaretz, donaràn; o ben darai, daràs, darà, darem, daretz, daràn
— al condicional: donariáu, donariás, donariá, donariam, donariatz, donarián; o ben dariáu, dariás, dariá, dariam, dariatz, darián
— a l’imperatiu, a la 2a persona del singular: dona (o da, dau).
(2)
En vivaroalpenc, se ditz puslèu donar a totes los tempses, mas dar se pòt utilizar facilament encara:
— al present, a las 1a, 2a e 3a personas del singular e a la 3a persona del plural: dono (o dau), donas (o das), dona (o da), donam, donatz, donan (o dan)
— a l’imperatiu, a la 2a persona del singular: dona (o da, dau).
(3)
En gascon, al contrari, se ditz en general dar a totes los tempses. Totun donar es conegut en gascon, sustot dins certanas encontradas del nòrd e de l’èst de Gasconha.
L’interjeccion dau Es a partir del vèrb
dar que s’es creada l’interjeccion
dau, qu’exprimís l’encoratjament e que se pòt utilizar corrèctament dins totes los dialèctes.
Nòstre
dau occitan correspond ben al mot italian
dai que servís tanben d’encoratjament. Ça que la, l’italian
dai a de senses pus diversificats que l’occitan
dau. L’italian
dai a la meteissa etimologia: es un imperatiu del vèrb
dare “dar”.
Formas conjugadas completas de dar en gascon Ja que lo gascon utiliza mai
dar que los autres dialèctes, e ja qu’es es un vèrb irregular, vos presentam sa conjugason completa dins lo gascon mejan de Pèire Bèc. De segur, i a de variacions.
Infinitiu: dar
Present: dau, das, da, dam, datz, dan
Imperfach: davi, davas, dava, dàvam, dàvatz, davan
Preterit: dèi, dès, dèc (dè), dèm, dètz, dèn
Futur: darèi, daràs, darà, daram, daratz daràn
Condicional: darí, darés, daré, darem, daretz, darén
Futur del passat: dèra (dèri), dèras, dèra, dèram, dèratz, dèran
Subjontiu present: de (dei), des, de, dem, detz, den
Subjontiu imperfach: dèsse (dèssi), dèsses, dèsse, dèssem, dèssetz, dèssen
Imperatiu positiu: da (dau), dem, datz
Imperatiu negatiu: non des pas, non dem pas, non detz pas
Gerondiu: en dant, en dar, en tot dar, en bèth dar
Participi: dat, dada
Balhar, bailar Coma sinonim de
dar o
donar, totes los dialèctes coneisson tanben lo vèrb regular
balhar (o
bailar; mas en gascon se preferís
balhar).
Dins certans dialèctes, especialament en auvernhat e en gascon, se fa pas sovent una diferéncia de sens entre lo parelh
dar,
donar e lo parelh
balhar, bailar...
D’autres dialèctes tendon a far una diferéncia de sens. En provençal,
donar o
dar an puslèu un sens general; per contra
balhar o
bailar evòcan l’idèa de responsabilizar la persona que recep, e eventualament d’esperar d’ela una contrapartida (en aqueste darrièr cas,
balhar o
bailar son tanben sinonims de
fisar o
remetre).
A las personas qu’aprenon la lenga, es important de remembrar que
donar e
dar son de vèrbs occitans corrèctes. Es una error d’eliminar sistematicament
donar e
dar per dire solament
balhar, en cresent qu’aquò fariá “pus occitan”.
Comentaris
9 de març 06.30h
En ancian francés, i'a tanben le doblet bailler/donner.
Le sens original de "bajulare' en latin es portar, e d'aquiu liurar, dar...
"baile" en tant que portaire d'una carga o fonccion procède de la mesma etimologia.
Tot aquò es estranh...
Valora aquest comentari:
0
0
8 de març 16.37h
Lo castelhan d'Argentina a una forma fòrça similara a nòstre "Dau" e que s'emplega per dire la mesma causa, ò quasi. Es lo famós "Dale".
Aviáu jamais fach lo raprochament, avans que de legir aquest article.
Valora aquest comentari:
1
0
7 de març 09.23h
Cal se felicitar d'aquell article complementari del precedent tocant als clitics,que son al centre de la paraula de dialògue, e que'n condicionan l'aise. Aquò val per tota lenga de mai.
En occitan, cal mestrejar totas combinasons vèrbe-clitics,
=> Vèrbes:
- en mòde conjugat (indicatiu, imperatiu), non-conjugat (infinitiu, gerondiu, participi...)
- de forma enonciativa, negativa, interrogativa, interronegativa...
=> Clitics:
-personals, neutre, oblics (ne, i)
=> ambe les dus vèrbes pl... Legir la seguida
Valora aquest comentari:
2
0
6 de març 23.54h
Brave article sus un vèrbe fòrt frequent, fasent indirèctament l'elògi de la regularitat e simplicitat de la conjuga gascona que soleta n'a una complèta de "dar", de son futur del passat, que l'espanhòl confond uei le jorn amb le subjonctiu.
De notar que l'hibridacion de la lenga mondina (tolosan) fa mailèu favor a la conjuga gascona de per "estandardizacion" naturala.
Sens futur del passat, i'a pas nat avènir al present.
Valora aquest comentari:
3
0
6 de març 20.26h
#19 en galo es "bailler" e "douner"
Valora aquest comentari:
1
0
6 de març 17.15h
En peitavi tabé tenim "dounàe" e "ballàe"
Valora aquest comentari:
1
0
6 de març 15.48h
Bailar, la forma plus etimologica, se ven de bàjulare ?
Dar, semanticament le mot d'origine?
Donar, pluslèu far un don?
Le meu grand-paire (cevenòl) disiá: baila-me la man, que teni pas ben...
Valora aquest comentari:
3
0
6 de març 15.05h
#15
En vasadés : balha-me. Lo tipe balha'm i es inconeishut e lo vèrbe dar tabé.
Valora aquest comentari:
1
0
6 de març 14.01h
#14 Òc-ben òc, e medish jo m’estori pensat "bailar" qu’èra un ispanisme e pro. A çò qui sembla l’aranés qu’auré “barar”.
Tà çò deu mot majoritari, qu’èi hòrt probable sii sustot… “dançar”.
Valora aquest comentari:
0
0
6 de març 11.49h
#13 L’imperatiu de "dar" qu’ei generaument "dau" au nòrd, "da" au sud.
Da’m còca, Da’u suu mus, etc. Donc las duas formas, “Dau!” o “Da’u!” que’s pòden emplegar segon que desígnam la cibla o non.
Per contra efectivament n’i hè pas necèra l'accent.
Tà l’expression "balhar lo dau", efectivament n’ei pas un envit a dà’n sus qqr o qq1, donc la grafia mei logica qu’ei la shens apostròf.
Donc :
• Dau-me o da’m (Mes ”dau-me còca” que pèrd lo nhac exclam... Legir la seguida
Valora aquest comentari:
0
0
Comenta
Lo comentari es estat mandat corrèctament
24 comentaris
(14 vòtes)
En cargament
24 comentaris
Mandar
