Opinion
Utilizem la lenga pertot, sempre, per totei lei foncions
Un aspècte de la subordinacion lingüistica es que la lenga dominada —l’occitan— a de foncions limitadas de comunicacion mentre que la lenga dominanta —francés, italian o espanhòu— ocupa totei lei foncions essencialas e, en particular, lei foncions utilitàrias, tecnicas e prestigiosas. En sociolingüistica, aqueu fenomèn s’apèla la distribucion foncionala.
La distribucion foncionala es un problèma que se pausa sustot entre doas lengas concurrentas qu’an d’estatuts inegaus. (Precisi qu’es pas fòrça important de se demandar se i a una distribucion foncionala entre doas varietats d’occitan coma, per exemple, l’occitan estandard e l’occitan locau; insistir tròp sus una concurréncia intraoccitana, aquò equivau a minimizar lo conflicte mila còps pus dramatic que i a entre l’occitan e la lenga dominanta.) Prengam d’exemples concrets.
Pron de manifestacions culturalas occitanistas donan totei lei detalhs tecnics exclusivament en lenga dominanta: la data, l’ora, lo luòc, la mapa d’accès, lo programa, etc. Agachatz ben leis afichas o lei sits web de l’Estivada de Rodés, dau Carnaval Biarnés, de Total Festum... Un molon d’informacions leis escrivon solament en francés, son indisponiblas en occitan. En comparason, lei programas de l’Universitat Occitana d’Estiu e de la Santa Estela dau Felibritge s’afichan ben en occitan...
Un molon de sits web occitanistas s’exprimisson dins totei lei lengas imaginablas, mai pas en occitan. Quand vòli comandar una polida bandiera o un flame pegasolet sus lo subrebèu sit de Macarèl, lo francés es obligatòri... Lo sit web de l’extraordinària associacion Chambra d’Òc dona la màger part deis informacions exclusivament en italian... L’editor Pagès publica de libres remarcables en occitan mai lei pòdi comandar solament en catalan, en espanhòu e en anglés...
Dins lei convèrsas en occitan, pòt arribar de passar d’un còp a la lenga dominanta. Sovent es un comportament inconscient que s’apèla l’alternància de còde (code switching) e cau pas estigmatizar una persona que fa aquò. Ça que la, leis occitanistas conscients, elei, pòdon assajar de tot dire en occitan, pus sistematicament.
Dins certanei libres de literatura occitana, se pòt legir en occitan solament l’òbra literària contenguda dins lei paginas interioras. E trobam en lenga dominanta totei leis autreis informacions: lo prètz dau libre, lo luòc e l’an d’edicion, lo copyright, la publicitat sus la colleccion, lo prefaci eventuau d’un especialista de la literatura, leis explicas en quart de cobèrta. De còps que i a, lo títol e lo nom de l’autor, sus la cobèrta exteriora, son exclusivament en lenga dominanta...
Sus certanei discs, CDs o DVDs de musica occitana, l’occitan se limita ai títols dei cançons e ai paraulas. Certaneis artistas creson necessari d’equilibrar sei cançons entre l’occitan e lo francés, coma se lo francés risquèsse de mancar de plaça! D’excellents musicians coma Massilia Sound System o Luc Aussibal ne son d’exemples tipics... E totei leis indicas tecnicas son en lenga dominanta: leis informacions legalas, l’adreiça dau labèl, lei crèdits sus la composicion, lei noms dei membres dau grop...
Leis estils –musicaus e literaris– tanben an patit la distribucion foncionala. Dins leis ans 70, 80 o 90, encara i aviá d’occitanistas vistacorta que vos disián que lo rock es incompatible amb la cultura d’òc. Aquela opinion revertava una alienacion terribla, èra una interdiccion absurda de diversificacion estilistica. Nòstra lenga d’òc es pron creativa per aclimatar totei leis estils artistics dau Mond. Dempuei leis ans 90 e 2000, per astre, avèm progressat. Desenant, es de mai en mai normau de far de musica occitana tant en rap, en reggae o en jazz coma en cançon intimista, en borrèa o en farandola. La literatura occitana se desvolopa dins la sciéncia-ficcion o lo romanç policier e se limita pas ai cronicas ruralas de ma grand la bòrnia. Nos manca encara un pauc d’audàcia pasmens... Cresi ben que cau inventar un R’n’B e una house music en occitan —mai benlèu ja existisson?—. La tècno o l’elèctro rèstan embrionàrias en lenga nòstra. L’heavy metal en occitan sorgís ara de maniera espectaclosa —grand gaug!— mai deu afortir son assegurança... Nòstra remirabla literatura d’òc, benlèu, deuriá explorar mai lo surrealisme, la fantasiá eroïca o la poesia de performança... Artistas, apoderatz-vos-en!
Un autre còp, vos parlarai de la distribucion foncionala dins lei noms pròpris.
La distribucion foncionala es un problèma que se pausa sustot entre doas lengas concurrentas qu’an d’estatuts inegaus. (Precisi qu’es pas fòrça important de se demandar se i a una distribucion foncionala entre doas varietats d’occitan coma, per exemple, l’occitan estandard e l’occitan locau; insistir tròp sus una concurréncia intraoccitana, aquò equivau a minimizar lo conflicte mila còps pus dramatic que i a entre l’occitan e la lenga dominanta.) Prengam d’exemples concrets.
Pron de manifestacions culturalas occitanistas donan totei lei detalhs tecnics exclusivament en lenga dominanta: la data, l’ora, lo luòc, la mapa d’accès, lo programa, etc. Agachatz ben leis afichas o lei sits web de l’Estivada de Rodés, dau Carnaval Biarnés, de Total Festum... Un molon d’informacions leis escrivon solament en francés, son indisponiblas en occitan. En comparason, lei programas de l’Universitat Occitana d’Estiu e de la Santa Estela dau Felibritge s’afichan ben en occitan...
Un molon de sits web occitanistas s’exprimisson dins totei lei lengas imaginablas, mai pas en occitan. Quand vòli comandar una polida bandiera o un flame pegasolet sus lo subrebèu sit de Macarèl, lo francés es obligatòri... Lo sit web de l’extraordinària associacion Chambra d’Òc dona la màger part deis informacions exclusivament en italian... L’editor Pagès publica de libres remarcables en occitan mai lei pòdi comandar solament en catalan, en espanhòu e en anglés...
Dins lei convèrsas en occitan, pòt arribar de passar d’un còp a la lenga dominanta. Sovent es un comportament inconscient que s’apèla l’alternància de còde (code switching) e cau pas estigmatizar una persona que fa aquò. Ça que la, leis occitanistas conscients, elei, pòdon assajar de tot dire en occitan, pus sistematicament.
Dins certanei libres de literatura occitana, se pòt legir en occitan solament l’òbra literària contenguda dins lei paginas interioras. E trobam en lenga dominanta totei leis autreis informacions: lo prètz dau libre, lo luòc e l’an d’edicion, lo copyright, la publicitat sus la colleccion, lo prefaci eventuau d’un especialista de la literatura, leis explicas en quart de cobèrta. De còps que i a, lo títol e lo nom de l’autor, sus la cobèrta exteriora, son exclusivament en lenga dominanta...
Sus certanei discs, CDs o DVDs de musica occitana, l’occitan se limita ai títols dei cançons e ai paraulas. Certaneis artistas creson necessari d’equilibrar sei cançons entre l’occitan e lo francés, coma se lo francés risquèsse de mancar de plaça! D’excellents musicians coma Massilia Sound System o Luc Aussibal ne son d’exemples tipics... E totei leis indicas tecnicas son en lenga dominanta: leis informacions legalas, l’adreiça dau labèl, lei crèdits sus la composicion, lei noms dei membres dau grop...
Leis estils –musicaus e literaris– tanben an patit la distribucion foncionala. Dins leis ans 70, 80 o 90, encara i aviá d’occitanistas vistacorta que vos disián que lo rock es incompatible amb la cultura d’òc. Aquela opinion revertava una alienacion terribla, èra una interdiccion absurda de diversificacion estilistica. Nòstra lenga d’òc es pron creativa per aclimatar totei leis estils artistics dau Mond. Dempuei leis ans 90 e 2000, per astre, avèm progressat. Desenant, es de mai en mai normau de far de musica occitana tant en rap, en reggae o en jazz coma en cançon intimista, en borrèa o en farandola. La literatura occitana se desvolopa dins la sciéncia-ficcion o lo romanç policier e se limita pas ai cronicas ruralas de ma grand la bòrnia. Nos manca encara un pauc d’audàcia pasmens... Cresi ben que cau inventar un R’n’B e una house music en occitan —mai benlèu ja existisson?—. La tècno o l’elèctro rèstan embrionàrias en lenga nòstra. L’heavy metal en occitan sorgís ara de maniera espectaclosa —grand gaug!— mai deu afortir son assegurança... Nòstra remirabla literatura d’òc, benlèu, deuriá explorar mai lo surrealisme, la fantasiá eroïca o la poesia de performança... Artistas, apoderatz-vos-en!
Un autre còp, vos parlarai de la distribucion foncionala dins lei noms pròpris.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Un pauc de solèu (ò de frescor...) dins aquesta reflexion...
Uèi, au Vau, se batejava... Aièr, lo pairin m'es vengut trobar, que l'ajudèssi per revirar en provençau lo tèxte qu'èra encargat de legir a la glèisa. Una sospresa per lo curat, qu'èra pas avisat (sabi pas coma aurà pres aquesta sospresa!).
Me dirètz qu'es pas grand causa, mai un pauc d'occitan dins la vida de cada jorn, aquò fa totplen per l'occitan.
Òc, es a partir de 2010 que l'arma d'estivada comencèt de cambiar vertadierament per passar de l'occitan cap a l'occitanisme. Dempuèi 2011, l'aficha d'Estivada es en occitan, amb sonque 'na mencion en lenga estrangièra : Free Shows. Per parlar a mai de mond, vesiam pas perque revirar en francès "espectacles a gratis" e donc, avèm fach la revirada en inglès.
Aprèp, seria malaisit per nosautres de far tot lo programa 100 % occitan : se volèm parlar a la societat occitana tota e ensajar de convéncer, avèm la necessitat d'utilizar lo francimand e podèm pas per de rasons de cost lo far bilingüe (ja que fa 52 paginas !). Avèm donc causit de botar d'occitan dedins e d'en pertot, e d'organizar un lexic : aital fasèm de didactica e de pedagogia. Daissèm sonque l'editò de la val d'aran en occitan : i es lenga oficiala ! Que que sia, l'enveja e l'estrategia es de desenvelopar l'usatge de la lenga nòstra dins lo festenal.
#7 Leis afichas ancianas de l'Estivada sovent donavan leis informacions en privilegiant tròp lo francés, coma dins l'edicion de 2010:
http://www.sudplanete.net/_uploads/images/evenements/estivada.jpg.
Ara, es verai que i a un progrès important de l'informacion en occitan dins l'edicion de 2012 e vos en feliciti:
http://estivada-rodez.org/wp-content/uploads/Affiche.png.
Coralament.
Car Domergue,
Per estre d'accòrdi amb l'eime d'aquel article, reagissi sur aquel tròç que m'estoni : "Agachatz ben leis afichas o lei sits web de l’Estivada de Rodés, dau Carnaval Biarnés, de Total Festum... Un molon d’informacions leis escrivon solament en francés, son indisponiblas en occitan. En comparason, lei programas de l’Universitat Occitana d’Estiu e de la Santa Estela dau Felibritge s’afichan ben en occitan...". Aquò n'es pas la vertat : las afichas d'estivada son 100 % occitan (que d'un pauc mai, aviam pas lo dreit de las afichar dins l'espaci public !) e lo site web qu'es tri-lingüe occitan, catala e français.
Se pòt veire aqui : www.estivada-rodez.eu
Adiussias
Patric Roux
#5 @ Andriu Bianchi — As completament rason. Tu e Maurici Romieu donatz un excellent exemple en editant d'òbras pedagogicas en lenga occitana.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari