Miquèu Baris

Lo Miquèu BARIS qu’es vadut au còr de las Lanas de Gasconha, be i a un sheisentenat d’annadas, dens lo vilatge de BELIS, entre LABRIT et RÒCAHÒRT. Hilh de bordèrs, qu’a creishut au miei de las gens deu son pais, aprenent la lenga “suu cròt”, a la hont mairau, s’esmiraglant de las vielhas istòrias condadas a las velhadas, lo ser, au parat de las hèstas qui acabavan los trabalhs de sason: los hens, la seguèra, la meda e la batèra, la desperroquèra deu milhòc, las tuas de pòrc…
 
Mes qu’es sonque dens las annadas 70, a l’entrada en facultat de letras, que lo Miquèu e pren vertadèrament consciéncia de tota la riquessa d’aqueth “patois” que los sons amics e s’amanejan d’abandonar tan lèu qui “pujan tà la vila”. Qu’es lo començament de la soa “crotzada”. Pro viste, que galòpa los vilatges endé condar au son torn, que participa ad estagis aus quate con·hins d’Occitania, qu’amuisha dons remarcables d’animator. Que sap “tiéner l’empont” e captivar lo son public dab la batalèra deus son condes o la malenconia prementa de las soas poesias, dab “l’estrambòrd deus mosquetaris et lo prosei deu Ciranò” com a podut ac escriver un jorn un jornalista de Sud-Ouest.
 
Un obratge de referéncia, Langue d’Oïl contre Langue d’Oc, publicat en çò de las edicions Federòp, que’u situa au miei deus especialistas reconeishuts de la cultura occitana. Totun, n’esita pas, tan lèu qui ac pòt, a tornar-se’n au contact deu public, endé partatjar dab calor los sons “tesaurs”, aqueths “Contes d’enlòc e de pertot” qui a tirats de l’oblit, desemprovats, rejoenits, tornats actualisar, shens desbrombar los qui crea preus besonhs de la causa.
 
Lo son purmèr espectacle, “Deu temps on las bèstias parlavan” qu’es sos-titolat: “Endé arríder… e per non pas plorar!”. E qu’es vrai qu’entre arríder et lagremas, entre trufandisa e emocion, las bèstias que tornan trobar la paraula. De la vaca au hasan, de l’aso au can labrit, que’s pausan – et que’ns pausan – questionsautan pègas com fondamentaus: “Perqué, quan un can encontra un aut can, e’s van arniflar devath la coda? Perqué los òmis e viven en mejana setanta-cinc ans? Perqué las hemnas n’an pas barba au menton? L’Ercules e s’auré creat los Pirenèus?” Se’u vienetz escotar, lo Miquèu BARIS que vs’ajudarà a descriptar las responsas, dròlles sovent, mei dramaticas a bèths còps, mes tostemps inatendudas… Sovienetz-ve au passatge de la maxima deu Jean-Jacques ROUSSEAU: “L’accent que menteish mens que la paraula. Qu’es pr’amor d’aquò que las gents plan eslhevadas e’u cranhan tant!” L’accent gascon deu Miquèu qu’es d’ua sinceritat desarmanta, e n’atz pas arren a redobtar de las soas “vertats”… D’alhors, las mensonjas deu jorn e ne serén pas las vertats de doman? “Qui ac sap?”
 
N’augitz pas paur de’u contactar endé animar las vòstas velhadas, “com d’auts còps”, o de l’inclúder dens hestaus mei importants, puishque hè partida de la grana familha deus “contaires deu monde” qui an tornat trobar uei lo “dret a la paraula”!
 
Dab la complicitat deu Miquèu GARDIE (contaire e musician), e de la Babèth GARDIE(musiciana), que’vs perpausa ua seria de navèths espectacles: “N’am traversat nau lanas”, vertadèra sagà de las lanas de Gasconha, a geometria e a tematica cambiadissas, seguint l’apetit deu public. Au vòste bon còr, daunas e mèstes!...