Totes los responsables associatius que devon anar sollicitar qualquas subvencions aprèp de las collectivitats territorialas (comunas, Conselhs Generals, Conselhs Regionals) o vos dirán; es sempre estat e demòra malaisit de tirar quatre sòuses d’aquestas institucions. Cada còp que se tracha d’occitan, cada còp que se tracha de far quicòm per l’occitan, i a de longa una empacha. La pus coneguda e la pus usitada es que mancan de moneda. Es totjorn la meteissa sansonha: an cent del cent de lor budgèt cultural per la cultura francesa, mas res –o pauc se’n manca– per la cultura occitana.
 
Es pas la pena de desvolopar mai sul sicut, sabem totes la part reservada a l’occitan dins los budgèts de las collectivitats territorialas en Occitània. Aquò va de zerò al cent a qualquas micas (sovent en dejós de l’un al cent). Seriá, alavetz, interessant d’aver aquelas chifras de proporcionalitat. Mas las collectivitats territorialas –valent a dire los notables occitans al servici de l’aculturacion de lor pòble– se gardan plan de las publicar. De tot biais pensan quitament pas a las calcular. O faràn pas que quand lo moviment de liberacion nacionala serà pro fòrt lo lor impausar. Sonque quand la populacion occitana aurà, enfin, pres consciéncia de l’interés d’aparar son especificitat de pòble original sus l’arcolan de l’umanitat. Ara per ara, lo moviment politic occitan es pas pro desvolopar per las contrénher a s’o far. D’aquí, un còp de mai, la necessitat de renfortir las organizacions politicas nacionalas. L’objectiu de liberacion nacionala supausa la primautat del combat politic. Anatz pas creire qu’aquesta concepcion del combat d’emancipacion siá, en çò meu, una obsession. Es una necessitat evidenta e vesedoira. I pas qu’a se virar del costat d’Escòcia, del País Basc, de Catalonha, de Flandras, etc... per se’n mainar.
 
Mas s’o volètz plan, tornèm-ne a las collectivitats territorialas, fins ara, e encara, totas bailejadas pels partits franceses. A-z Albi, capluòc de la comarca albigesa, coma dins cada vila mejana occitana, se programa annadièrament un grand festenal de musica. Aicí se tracta de “Pausa guitarra” (Pause guitare). Cada an fan venir de cantaires dels Estats Units d’America, d’Anglatèrra, de França e probablament d’encadòm mai. Pel coneisseires pòdi balhar qualques noms de las vedetas que venguèron ongan a-z Albi: Sexion d’assaut, Iggy Pop, Martin Solveig, Mika, Crosby, Patrick Bruel, Tracy Chapman, etc... Confessi èsser incapable d’evaluir l’interés artistic de cadun, atanben admeti volontièr que son totes de valor. Aquò’s pas la question.
 
Aquel festenal es una veirina  per la vila e per la comarca. Es almens çò que pensan los conselhièrs-tecnocratas de la cultura, totes formats sul modèl parisenc. Atanben, las collectivitats territorialas –e lors bailes totjorn prèstes a se far lusir– agachan pas a la despensa. Lo budgèt global de l’edicion d’ongan es estat de dos milions deux cents mila euròs. Es almens la chifra balhada als ciutadans a travèrs lo jornal quotidian local. Mas la cal prene amb de pincetas que las chifras parlan talament que, qualques còps, òm pòt lor far dire que que siá. Dins un cas pariu son sovent josevaluida.
 
Lo director del festenal que trabalha per l’associacion “Arpègis e Tremolòs” (Arpèges et Trémolos), organisatritz de la manifèstacion, anoncia per ongan un defecit de tres cents mila euròs. O fa sens cap de tremolò dins la votz. O fa amb l’assegurança de lo que pòt s’amusar, a l’impunit, amb l’argent dels autres. Nimai se gratussa pas per declarar: “Lo conse d’Albi a totjorn ditz que la vila seriá presenta se jamai un jorn èrem en dificultat”. S’aquò s’apèla pas una “autorisacion de descobèrt”, cossí s’epelariá? Fai tirar Mariús, la comuna comolarà a nautor de 150 000 euròs, lo Conselh General e lo Conselh Regional tiraràn de lor pòcha –e de la nòstra– cadun 75 000 euròs.
 
Metem-nos d’acòrdi! Disi pas que las collectivitats territorialas agen pas a aver caduna una politica culturala. Disi pas nimai que se calgue pas dobrir a las arts vengudas d’endacòm mai. Mas disi qu’abans de se dobrir als autres nos cal aver, nautres, los mejans de nos exprimir. Çò que permet pas lo festenal “Pausa Guitarra” qu’es una manifèstacion programada dins l’encastre de la politica imperialista d’escafament de la cultura occitana (pas qu’un còp –fa dos ans– programèron Patric).
 
Constati de subrepés que quand se tracta de balhar un pauc de morfina a la cultura occitana o fan aprèp milanta sollicitacions de las associacions civicas nòstras e tanben aprèp milanta recomandacions sus l’emplec e la bona utilizacion de l’argent public. Mentre que quand se tracta d’un festenal francés las bacas del marrogal public son largament alandadas.
 
Alara que los poders publics occitans deurián metre en òbra una politica culturala occitana volontarista de reparacion istòrica per compensar los degalhs de dos cent ans de francisacion forçada; allòc d’aquò, meton l’argent del contribuidor occitan al servici de la promocion de vedetas per quinas lo public se desplaça pas pro nombrós. N’avem per pròva lo defecit abissal de fòrça fetenals.
 
Tot compat e rebatut aquel festenal “Pausa guitarra”, non solament contribuís fèrme a l’aculturacion del contribuidor occitan, mas aqueste, ademai, cal que pague dos còps per sa pròpria pèrdia: un còp per finançar la politica generala d’eradicacion de l’occitan, e un autre còp –quand ne vira– per finançar lo deficit del festenal. Paga colhonizat! Quant de temps encara anam endurar aquela opression sens reguitnar?