S’avètz pas legit la primiera partida, la vaquí.
 
Fàcia a la democracia dirècta, l’objeccion afirma que donar lo poder a totei, es tanben donar lo poder… ai colhons! Cau dire que siam totei lo colhon de quauqu’un, mai de segur son totun lei colhons de fòrça mond, e la perspectiva de lei veire un jorn aver un ròtle decisionau es netament pus esfraianta qu’aquela de lei veire votar Le Pen. Pasmens, coma o nos indica Spinoza dins son Tractat Politic: “Impòrta pauc nòstre sistèma, la bestiesa umana existirà totjorn”. E nòstrei representants son totei tanben egoïstas, irresponsables e fadats, quaus que sigan, que sigan reis o ben ministres. Es perque segon Spinoza, la democracia es lo sistèma pus adaptat a la natura umana, pr’amor que, dau mai lo poder es partejat entre un grand nombre, dau mai l’ egoïsme e leis atacas au ben comun seràn negats dins la massa. Coma o disiá Rousseau: “Jamai podèm pas corrompre lo pòble pr’amor que son nombre empacha de lo crompar”.
 
Fòrça gents tanben pòdon crénher de n’aver pas lei competéncias, cau dire que siam estats totei desresponsabilizats. Òm nos persuadís en permanéncia que siam pas capables de participar au devenir de nòstra societat e que d’autres son ben pus comptents que nosautres en la matèria. Nòstre ròtle se’n resumís simplament a aqueu dei motons qu’elegisson lo lop. Quant de còps entendèm se far dire: “Ò, mai la politica, aquò’s tròp complicat per ieu.”
 
Es probable la pus granda victòria d’aquelei que nos dirigisson: nos persuadir que tot nos despassa, qu’es tròp complicat e que i podèm ren cambiar. Per pròva, fòrça an abandonat tota forma de manifestacion, en prenent consciéncia qu’es inutil per elei, en fasent taisar per sempre lei quauquei protestacions civilas encara susceptiblas de gangassar lo govèrn. Fòrça autres cèrcan pas pus de comprene lo contengut dei pròjectes de leis, sus lei quaus auràn pas son mot de dire en tot cas. Es important, per se reapropriar lo debat democratic e, de quauque biais, lo contraròtle de nòstrei vidas, de se reapropriar la politica. Fòrt aürosament per nosautres, aqueu cambiament se limita pas a totjorn pus de reformas liberalas e ai quauqueis editoriaus de Jean-Michel Apathie.
 
En amorçant sa pròpria television e en se desmamant de l’actualitat en dirècte, per prene lo temps de la reflexion, se podèm repolitizar en prenent consciéncia que la politica es pas limitada qu’au camp mediatic e electorau. Agir, es tanben incarnar lo cambiament que nos agradariá de lo veire se realizar dins lo Mond. Tot aquò en fasent de chausidas de vida qu’influenciaràn nòstre quotidian e sustot aqueu deis autres.
 
Se repolitizar, es a l’encòp prene consciéncia que poiriam considerar un melhor sistèma, mai tanben agir aicí e ara, en s’implicant dins la vida civila e associativa.
 
Cau dire que leis exemples de democracia mancan pas e se realizan pasmens tot a nòstre entorn. Uei, de nombroseis associacions chausisson aquela politica per mielhs servir sa pròpria causa. Coma per exemple leis associacions de quartiers, que tendon a devenir de vertadiers centres de vida e que desiran de far sortir lei joves de sei possiblei problèmas, per fin de leis ajudar a se socializar dins la societat. Wikipèdia es tanben un exemple fòrça parlant per totei. La quita idèa qu’una enciclopèdia pòsca foncionar sensa reala ierarquia e per la contribucion de totei nos mòstra la poténcia de la democracia e la fòrça d’aquela darriera, en fasent de Wikipèdia l’enciclopèdia pus consultada au Mond.
 
Es pasmens evident qu’aqueleis iniciativas son pas sensa defauts, e l’individualitat de còps pòt metre en perilh l’exercici intelligent d’aquela democracia dirècta. E pasmens, per aquela darriera s’exprimís sovent una pus granda volontat d’agir e de poténcia que per lei mitans convencionaus e ierarquizats. Per exemple, instaurar un sistèma de democracia dins lei pichòteis entrepresas fonciona, e de còps au delà de tota esperança. Perqué se poiriá pas far parier per un estat, e saique per mai qu’aquò?
 
Puslèu que d’esperar calmament un possible cambiament de sistèma, ven a nosautres meteis d’agir, a partir d’ara. Mai nos cau èstre clars, quora un govèrn se planh dei pressions civilas, es que la votz dau pòble es devenguda indesirabla. Quinei que sigan nòstreis escaramochas personalas, que sigan per leis inegalitats socialas, la defensa deis animaus, lei drechs LGBT, l’environament o tota autra causa, nosautres obtendriam ren per lo sistèma actuau, que refusa de nos escotar e que vei e mai nòstrei presas de posicions per de nòires. Per que nosautres poscam èstre ausits, es lo sistèma en se que deu cambiar, e aqueu cambiament de verai deu èstre lo paire de totei lei combats, aqueu que nos permetrà d’esperar e d’averar lei segonds. Mai en esperant aqueu cambiament, que vendrà pas solet, nos cau aprene a contornejar lo sistèma actuau e l’utilizar per servir nòstrei pròpris ideaus. D’un autre caire es probable per aqueu “desviament”, qu’arribarem a de pus vasts cambiaments. Donc aquò ja se pòt far, en encoratjant au pus mai leis iniciativas popularas que nos fan anar dins aqueu sens, per ramentar que nosautres, lo pòble, siam mai que lo simple e desagradiu bruch dei pressions civilas. E d’autre caire es possible de remetre çò comun au còr de nòstrei prioritats, coma es lo cas dins lo mond dau domeni liure, e crear de contractes, que tot en s’inscrivent dins lei règlas actualas, arriban de lei despassar. Lei domenis d’accions son divèrs e mai pòdon anar fins a la creacion monetària, per lo biais de la moneda liura, qu’es probable la solucion pus radicala per cambiar progressivament e prefondament lei causas de l’interior. Lei solucions non mancan pas!
 
Isolats dins la multitud, ven ren qu’a nosautres de multiplicar nòstra poténcia d’agir en l’addicionant tot simplament a aquela deis autres. Nòstra societat nos a aprés de se crénher leis uns e leis autres, e a jamai se fisar deis uns, a considerar l’òme coma un lop per l’òme. Mai Spinoza diguèt per sa part que l’òme tanben pòt èstre un dieu per l’òme. La mesfisança es lo pus gròs motor deis individualismes de totei menas que nos daissan paures intellectualament, esperitalament e economicament. A fòrça de passar nòstre temps a totjorn redobtar nòstrei semblables e nòstreis egoïsmes, oblidam que l’umanitat auriá jamai reüssit sei pus grandei realizacions de la talha de la pèira a la connexion Internet, sensa solidaritat. Uei, es verai que siam pus qu’a una pichona distància d’un cambiament de societat major, fach de comunicacion, de partiment e de collaboracion. Nos rèsta ren que de s’avisar d’aquela enveja comuna.
 
Lo primièr gèst es aqueu de prene consciéncia qu’òm se pòt pus escondre darrier quauquei pichòts bulletins e qu’òm pòt pas legitimar un sistèma que jutja que nòstra paraula vau d’èstre ausida ren que per lei servicis secrets. Au contrari, s’abstenir deu pas èstre una fin en se, e puslèu nos deu incitar a s’engatjar pus concretament, per bastir deman la democracia de la convivéncia.